Đi tìm quyển sách thay đổi cuộc đời

Theo ông Trần Đăng Khoa, quyển sách thay đổi cuộc đời không hẳn phải là “quyển sách hay nhất thế giới” hay một công trình văn chương đồ sộ, mà là “quyển sách xuất hiện đúng thời điểm” trong cuộc đời của ai đó.

Dẫn giải câu chuyện của mình, ông cho biết quyển sách đến tay ông vào thời điểm “tôi mới ra trường, sống ngập ngụa trong nợ nần và những mơ ước tủn mủn, tầm thường về nhà cửa, xe cộ”. Quyển sách đã thay đổi đời ông khi dạy ông đặt ra những mơ ước lớn lao hơn và niềm tin vào sự vô hạn của các giới hạn. “Ai cũng tin rằng mỗi người sinh ra đều có những giới hạn. Quan niệm đó cùm trói cuộc đời ta, khiến chúng ta lãng phí cuộc sống vào những “xiềng xích” ao ước. Nhờ sự khai mở của quyển sách, tôi đã quyết định chặt đứt “xiềng xích” giải phóng mình khỏi những giấc mơ cỏn con và có được ngày hôm nay” – ông trải lòng (đọc bài “Một quyển sách và một giấc mơ” của Trần Đăng Khoa, Tuổi Trẻ 24-1).

Với Joe, quyển sách thay đổi cuộc đời cũng có thể có nội dung rất bình thường, phổ thông, đơn cử như quyển sách dạy cách… đặt dấu câu mà anh đọc được khi còn là sinh viên năm 2 ở Canada. Từ “cơn nghiện” những ngoặc đơn, chấm phẩy, cách xuống dòng; nỗi bực tức, hoang mang khi phát hiện cả cuộc đời đi học mình toàn đặt dấu sai chỗ, anh bén duyên với văn chương và khai sinh một Joe – Dâu Tây được độc giả Việt Nam yêu thích (đọc bài “Những dấu câu kỳ ảo mê hoặc” của Joe, Tuổi Trẻ 21-1).

Bằng trải nghiệm của bản thân, nhạc sĩ Quốc Bảo cho rằng cuốn sách thay đổi cuộc đời một người luôn được viết bởi một tác giả mà người đọc đó “rà trúng kênh” (đọc bài “Khúc hát của minh triết” của nhạc sĩ Quốc Bảo, Tuổi Trẻ 17-1). Bởi không thể ôm hết kiến thức của nhân loại nên bạn đọc trẻ có thể định hướng “gu” của mình theo một, một vài tác giả mà các bạn bắt được sự đồng điệu, tương thông. Ông cũng nhấn mạnh sự đọc tốt, đọc đúng không nằm ở tốc độ đọc và số lượng đầu sách mà phải được duy trì như một thói quen, nhu cầu thiết yếu như ăn uống, ngủ nghỉ.

Đừng sợ là người lập dị

Bạn T.Hiền (học sinh lớp 8 Trường THPT Trần Đại Nghĩa) đem đến buổi tọa đàm những hoang mang, chênh vênh của tuổi mới lớn. “Từ nhỏ con mê phim kiếm hiệp giống ba. Rồi con cũng thích đọc Kỳ án đời Thanh, theo dõi cách triển khai tình tiết vụ án và mơ ước lớn lên làm bác sĩ pháp y hoặc luật sư.  Bạn bè nói con bị nhiễm truyện, không biết có thật vậy không?”.  Hiền khổ sở: việc yêu sách, nghiện sách khiến bạn trở nên lập dị trong mắt bạn bè.

Một độc giả nữ khác cũng bộc bạch nỗi băn khoăn của mình khi luôn bị bạn bè châm chọc sở thích đọc sách tư tưởng, triết học vì cho rằng “đọc những sách đó là vô dụng, phí thời gian do không áp dụng được vào công việc hiện tại”.  Nỗi niềm lo bị xem là lập dị, cảm giác lạc lõng giữa bạn bè là điểm chung của một số bạn trẻ yêu sách dự tọa đàm.

Những con số không mấy thú vị về việc đọc sách ở Việt Nam đã được Joe đưa ra dựa trên những tìm hiểu của anh: “Ở Việt Nam tiểu thuyết bán chạy nhất cũng chỉ ở mức 10.000 bản. Bán được 20.000 bản là điều phi thường. Trong khi ở Anh, với dân số chỉ bằng 2/3 Việt Nam, một tác phẩm văn học bán được 1, 2 triệu bản là chuyện bình thường”. Anh cho rằng sách vẫn là một phạm vi văn hóa nhỏ ở Việt Nam. Bạn trẻ vẫn đọc, nhưng không mấy ai đọc sách. Nói giới trẻ Việt Nam đọc sách cũng là cách nói “ảo”, bởi trên thực tế giới trẻ ở đây chỉ bao gồm giới trẻ thành thị và cũng là số rất ít.

Nhắn nhủ với các bạn trẻ “lỡ” yêu sách giữa môi trường không nhiều người đồng điệu, Joe cho rằng đôi khi bạn trẻ phải biết yêu sự lập dị, khác thường đó. Ông Trần Đăng Khoa cũng chia sẻ quan điểm: “Tuổi trẻ là thời điểm của những mơ mộng viển vông, trải nghiệm linh tinh. Theo thời gian, sự trưởng thành sẽ sàng lọc những ước mơ ấy nên không vấn đề gì phải lo lắng. Quan trọng là các bạn biết cách ước mơ, và sách dạy chúng ta điều ấy”.

Theo Tuổi Trẻ

[gioithieu_trandangkhoa]

[youtube=http://www.youtube.com/watch?v=OtvgeOosc90&w=640&h=385]

[gioithieu_trandangkhoa]

[gioithieu_uongxuanvy]

“Thách thức của người dịch văn học là phải có tài năng huy động nhuần nhị lời ăn tiếng nói Việt vào bản chuyển ngữ. Dịch lý thuyết lại có cái khó là phải hiểu biết sâu rộng về lĩnh vực chuyên biệt nào đó. Nhưng dịch gì đi nữa thì cũng không phải chỉ chăm chăm lo tát cạn phần ngôn ngữ. Khi bắt đầu dịch một tác phẩm của Cormac McCarthy chẳng hạn, bạn phải có cảm thức văn chương khác với khi tiếp cận một tiểu thuyết của Milan Kundera. Muốn vậy bạn phải đọc trước để tắm mình trong khí hậu của nó”.

Dịch sách có phải là một nghề sống được trong xã hội nước ta hiện nay?

Nhìn vào thu nhập của những dịch giả tử tế đáp ứng những đòi hỏi ở trên, thì thấy dịch sách là một nghề bị xem nhẹ. Những yếu tố kết tinh thành một dịch phẩm hay đã không được tính đầy đủ (tài năng, kinh nghiệm, học thức của dịch giả, độ khó của bản gốc), người ta chỉ tính công dịch, giá giấy, công in, chi phí quản lý… rồi cào bằng một dịch phẩm cao cấp với một dịch phẩm trung bình. Giá một cuốn sách “cao cấp” với một cuốn sách bình dân về cơ bản là ngang nhau.

Ở VN, chi phí cho việc thưởng lãm các ngành nghệ thuật nhạc, họa, kịch có sự cách biệt rất rõ về khoảng cách giữa “cao” và “thấp”. Nhưng thưởng thức sách thì không như vậy. Xét về mặt giá trị, sách hình như chỉ được xem là một sản phẩm vật chất, có lẽ vì quá trình “sinh thành” nặng nề máy móc của nó. Không bao giờ có chuyện một cuốn sách triết học 100 trang có thể mắc gấp 5, 6 lần một cuốn sách giải trí dày 400 trang. Cuốn Bắt trẻ đồng xanh của J.D.Salinger, một kiệt tác văn chương, một tuyệt phẩm dịch, mà giá chỉ có 54.000 đồng, bằng giá một cuốn sách dạy nấu ăn.

Không có sự đột phá về giá sách, tức là văn hóa đọc bị đánh giá thấp, thì đừng bao giờ thắc mắc về nhuận bút dịch sách.

Anh từng tham gia dịch ngược tác phẩm của một số nhà văn Việt Nam ra tiếng Anh nhằm giúp họ quảng bá ra nước ngoài. Việc dịch ngược như vậy hẳn rất khó khăn?

Tôi dịch ngược cũng không nhiều, khoảng trên dưới hai mươi truyện ngắn của các nhà văn nổi tiếng và cộng tác với một người bạn dịch một cuốn truyện dài của Nguyễn Nhật Ánh.

Dịch ngược chắc chắn khó hơn dịch xuôi, và đôi khi là bất khả. Tôi từng có kinh nghiệm khốn khổ khi dịch xuôi những cuốn sách do các tác giả châu Âu viết bằng tiếng Anh. Đúng là cực hình. Đơn giản là vì họ không phải là người bản xứ nên tiếng Anh của họ rất kỳ cục. Và tôi thề sẽ không bao giờ vướng phải tình trạng này lần nào nữa. Nói vậy là để trở lại với vấn đề dịch ngược từ tiếng Việt ra tiếng nước ngoài. Tốt nhất là người bản ngữ giỏi tiếng Việt dịch rồi người Việt biên tập.

Làm thế nào để gây dựng được một đội ngũ chuyên gia dịch ngược nhằm giúp các tác phẩm VN bước ra thế giới một cách chủ động và đa dạng?

Gốc rễ lâu bền của vấn đề là đào tạo cơ bản về dịch thuật học ở các trường đại học. Muốn sau này đem một dàn chuông đủ loại đi đánh xứ người thì ngay bây giờ phải có trường lớp đào tạo dịch giả chuyên nghiệp. Cần lập các hội dịch thuật chuyên nghiệp để mọi người học hỏi lẫn nhau, và để thu hút kinh nghiệm, tinh túy nghề nghiệp từ những dịch giả lão thành.

Từng dịch sách, viết văn, phụ trách xuất bản… anh đánh giá thế nào về tình hình xuất bản hiện nay ở nước ta? Và dự đoán về thị trường xuất bản trong năm tới?

Sách kiến thức chuyên môn và sách dạy về lối sống vẫn sẽ áp đảo thị trường sách. Về sách văn học trong nước, các đơn vị xuất bản đang tiếp tục tạo dựng những vầng sáng chung quanh một số tác giả tên tuổi và họ thành công, nhưng đứng trước mênh mông văn học nước ngoài thì họ lúng túng – ngoài việc chạy theo các giải thưởng, hoặc nghe ngóng, họ không thực sự biết được đâu là những giá trị thực. Dấu hiệu chung của tình trạng đó là rất ít khi thấy một bài giới thiệu đáng tin cậy ở đầu các tác phẩm quan trọng được dịch ra tiếng Việt. Ngoài ra, một thành phố như TP.HCM mà gần như không thấy sinh hoạt đọc và giới thiệu sách văn học ở đâu cả thì thật đáng thất vọng, không đáng gọi là thành phố lớn, và đó cũng chính là nguyên nhân khiến sách văn học bị thờ ơ ở đây.

Anh từng nói dịch thuật cũng không khác gì sáng tạo là bao, với anh có vẻ khá ôm đồm nhiều việc dù đều xoay quanh các con chữ, như vậy anh có e ngại rằng tâm không yên? Anh dành thời gian viết văn vào lúc nào?

Không có gì phải giấu giếm, cuộc sống của tôi xoay quanh các con chữ. Để tìm ra được một từ tâm đắc đôi khi mất cả buổi. Chữ hành hạ mình như thế. Nhưng mình cũng trả đũa lại bằng cách dập xóa, vặn vẹo chúng, đẩy chúng vào hư vô tuyệt đối, nghĩa là tạo ra một nghĩa địa trắng trên màn hình. Rất may tôi chưa phải là nhà văn chuyên nghiệp nên không bị áp lực với hạn cuối của các nhà xuất bản. Nhưng tôi vẫn thấy bị cột chặt vào ghế để viết mỗi đêm, mỗi cuối tuần.

Một dịch giả tĩnh tâm, một nhà văn tĩnh tâm và một người làm sách tĩnh tâm có điểm gì giống và khác nhau?

Cả ba sự tĩnh tâm đó đều giúp tôi lặng lẽ lắng nghe theo một tiếng gọi là giá trị và rồi đột ngột thấy hụt hẫng vì bất lực. Dịch sách khiến mình thêm yêu tiếng Việt và đó là cơ hội để mình thử làm giàu có cách nói năng tiếng Việt trước những trạng huống tinh tế, phức tạp. Viết văn cho tôi sống thêm một thực tại khác, rất khác với thực tại hằng ngày. Còn với tư cách một đơn vị xuất bản, tôi luôn thấy những chân trời tri thức cứ lùi xa mãi, trước hữu hạn đời mình. Thấy ma lực của một cuốn sách hay là nó muốn tự mở rộng ra, kéo bạn vào giữa hai cánh cửa lất phất mỏng manh của nó. Và đôi lúc bắt gặp mình dừng thật lâu trước một cái bìa sách đẹp một cách đơn giản.

Chuyên mục Sáng tạo vì Khát vọng Việt giới thiệu chân dung những người bạn của Trung Nguyên, bất kể tuổi tác, thành phần, trong hay ngoài nước… Họ là những con người đang ngày đêm miệt mài sáng tạo trong các lĩnh vực chuyên môn, đóng góp trí não, tâm sức, truyền đi ngọn lửa khát vọng, tạo cảm hứng cho thanh niên Việt Nam, khơi dậy khát khao đua tranh với thế giới, dấn thân và sáng tạo vì một nước Việt hùng mạnh.

Ngọc Bi (thực hiện)

[sach_giaiphapdotpha]

Thưa ông, trong khi các phương tiện truyền thông nghe, nhìn càng ngày càng phát triển, ngay cả sách cũng là “sách mạng”, vậy sách in có cạnh tranh nổi trong hiện tại và tương lai?

Tôi thấy thật là kỳ diệu khi các phương tiện thông tin đại chúng ngày nay rất nhiều. Các kênh và chương trình truyền hình phong phú, số lượng báo, tạp chí ngày càng nhiều ,hấp dẫn, mang đến cho chúng ta biết bao lợi ích. Riêng sự bùng nổ của công nghệ thông tin cũng mang lại cho chúng ta quá nhiều. Bill Gates đã từng nói rằng thế giới nằm trong 10 ngón tay. Chính vì vậy chúng ta có cơ hội đọc rất nhiều, đọc online, đọc bằng các thứ tiếng, ở bất cứ đâu, bất cứ lúc nào. Điều này giúp cho việc nâng cao văn hóa đọc. Đọc sách trên mạng là thu nhận kiến thức.

Tuy nhiên chỉ khi có cuốn sách in trên tay bạn mới cảm nhận được vẻ đẹp của bìa sách, mùi giấy, sự tinh tế của từng trang sách. Riêng việc cảm nhận các hình ảnh, tranh bìa cũng như trong cuốn sách cũng mang đến cho bạn đọc những cảm giác tuyệt vời. Và tôi nghĩ sách in vẫn có sức sống của nó cho dù thế giới có “tân tiến” đến đâu.

Theo cách đánh gía riêng của ông, văn hóa đọc của người VN hiện nay như thế nào?

10 ngày trước Ngày Sách và Bản quyền Thế giới (World Book & Copyright Day) tôi có làm nghiên cứu nhỏ: đi lang thang khắp Hà Nội 1 ngày (13.04.2009), xem tình hình đọc sách trên phố, trong các quán café, trong lúc đợi xe, đợi nhau của người dân Thủ đô thế nào. Suốt cả 1 ngày tôi đếm được 113 người đang đọc ở tất cả mọi nơi tôi đến. Con số này là quá nhỏ.

Người VN chúng ta hình như chưa có thói quen đọc sách, chưa hiểu hết vai trò việc đọc sách. Thậm chí những ai đọc nhiều thì còn bị chế giễu là “mọt sách”, “sách vở”. Các em nhỏ chưa được quan tâm đến việc hướng dẫn cách đọc, chưa được dạy cách đọc nhanh. Hình như các bậc phụ huynh, các nhà lãnh đạo chưa gương mẫu trong việc đọc sách. Và có vẻ như giới trí thức cũng chưa thực sự chăm đọc.

Có xu hướng người đọc hiện nay lấy sách làm thú tiêu khiển giải trí, nên không chọn lọc sách. Có khi nào chính các nhà sách với những ấn phẩm “thượng vàng, hạ cám” là “tác nhân” ảnh hưởng đến thói quen và sở thích đọc sách của người đọc? Lỗi của việc văn hóa đọc xuống cấp thuộc cả về các nhà xuất bản, các công ty sách. Nhiều người không biết rằng ngành xuất bản là ngành đặc biệt. Những cuốn sách “bậy”, phản giáo dục có thể giết chết nhiều người, thậm chí cả 1 thế hệ.

Lỗi của việc người VN chúng ta chưa chăm đọc sách còn là của cả nền giáo dục. Tại các trường học của VN, từ cấp 1 đến đại học, không có các khóa đào tạo kỹ năng đọc sách, các khóa đọc nhanh, không có các chương trình về văn hóa đọc để tạo thói quen đọc sách, chưa có hướng dẫn cho học sinh cách chọn sách. Thói quen và kỹ năng đọc sách cần phải có từ nhỏ. Nếu bạn 30 tuổi mà vẫn chưa hiểu giá trị của văn hóa đọc, chưa biết chọn và đọc sách thì không dễ gì có thể thay đổi thói quen này.

Người biết đọc sách là người biết chọn sách. Làm sao phải loại bớt những cuốn sách kém chất lượng, sách làm ẩu. Người đọc nên lựa chọn tên,thương hiệu của các NXB và các công ty sách trước khi quyết định mua sách.

Trong vị trí là “chủ” một doanh nghiệp sách, tiêu chí nào để ông lựa chọn 1 cuốn sách “ăn khách”? Trong vai trò “người đọc sách”, theo ông, thế nào là một cuốn sách hay?

Một cuốn sách “ăn khách” có nghĩa là best seller, tức được đông đảo bạn đọc quan tâm và tìm mua. Số lượng bản bán ra quyết định rằng cuốn sách đó có ăn khách hay không. Tuy nhiên không phải tất cả mọi cuốn sách “ăn khách” đều là sách hay. Có những đồng nghiệp ở một vài công ty sách nói với tôi rằng họ không ngờ cuốn sách A không bán được và không thể tưởng tượng rằng cuốn sách B lại bán chạy như thế.

Theo tôi, cuốn sách hay là cuốn sách có nội dung hấp dẫn, mới mẻ, tạo cảm hứng cho người đọc. Đó là 1 cuốn sách phải có tính ứng dụng, tức sau khi đọc xong người đọc có thể áp dụng vào công việc, cuộc sống, mang lại lợi ích cho chính mình và xã hội.

Làm thế nào để sách có thể đến đúng đối tượng và trở thành một trong những sản phẩm văn hóa tri thức đích thực?

Muốn nâng cao văn hóa đọc, 1 trong những nhiệm vụ quan trọng của người làm sách là nâng cao văn hóa đọc, để mọi người dân hiểu giá trị của sách. Hơn nữa mỗi loại sách có 1 đối tượng độc giả riêng. Cá nhân tôi đã không ngần ngại đến từng trường đại học, đến từng doanh nghiệp để nói chuyện, tọa đàm, trao đổi, trả lời các thắc mắc xung quanh vấn đề sách và kỹ năng đọc sách.

Việc nâng cao văn hóa đọc cũng cần 1 thời gian. Tôi tin rằng với phẩm chất cần cù, thông minh, ham học, người VN ta nhất định sẽ đọc nhiều.

Theo ông tình trạng bản quyền sách ở Việt Nam hiện nay có những vấn đề gì? ở Việt Nam việc bản quyền có thời hạn và vô thời hạn được thực hiện như thế nào?

Hiện nay vấn đề vi phạm bản quyền vẫn khá phổ biến. Các đồng nghiệp của tôi bên NXB trẻ, Trí Việt, Nhã Nam,… cũng đang rất bức xúc về vấn đề này. Tuy nhiên giống như bất cứ lĩnh vực nào khác, vẫn đề bản quyền cũng cần có thời gian. Khi kinh tế khá hơn, khi dân trí của người dân cao hơn, khi VN hòa nhập hơn thì tình trạng vi phạm bản quyền sẽ bớt đi.

Tôi nghĩ chắc quãng 3-5 năm nữa thì vấn đề vi phạm bản quyền sách sẽ hầu như chấm dứt. Khi đó tất cả các nhà xuất bản, các công ty sách sẽ phải làm theo luật.

Bản quyền sách ở VN có phải chỉ đơn thuần là mua sách? Nhà sách có tham gia vào “hành trình” cho 1 cuốn sách, một cách chủ động từ khâu tác giả, tác phẩm, in ấn, PR… đến tay người đọc như các nhà sách nước ngòai vẫn làm?

Các công ty sách thường phải lo mua bản quyền, dịch, hiệu đính sách (nếu là sách tiếng nước ngoài), biên tập, dàn trang, trình bày bìa, in và phát hành. Để có 1 cuốn sách chất lượng không những các công ty sách phải chọn được những cuốn sách hay, có giá trị, có đội ngũ dịch giả tay nghề cao, đội ngũ biên tập viên giỏi mà phải có các chuyên gia bản thảo, họa sỹ tốt, có nhà in chất lượng để đảm báo cuốn sách tốt về cả nội dung lẫn hình thức. Ngoài ra không kể đến đội ngũ marketing chuyên nghiên cứu thị trường, nghiên cứu hành vi người tiêu dùng, dự đoán tương lai,… ít nhất phải vài chục nhân viên mới đủ để cho 1 cuốn sách đến được tay bạn đọc.

Nếu như sách của VN bị xâm phạm bản quyền ở nước ngoài, liệu có thể làm gì để bảo vệ quyền lợi? Có phải trong luật của ta vẫn còn “lỗ hổng”? Lấp “lỗ hổng” này thế nào theo ý ông?

Ở nước ngoài, theo tôi biết, việc xâm phạm bản quyền rất ít. ở những nơi tôi đã từng đến có nhiều hàng lậu nhưng ít có sách lậu. Sách là loại hàng tri thức, đặc biệt nên người ta không làm lậu.Sách của VN bị vi phạm bản quyền có lẽ không. Còn ở VN việc sách “lậu”, sách in lẫn sách bị chép lậu trên mạng, vẫn đang là một “thảm họa” của các nhà xuất bản, vì luật còn có chỗ chưa chặt, việc thưởng phạt chưa nghiêm minh. ý thức của người đọc cũng chưa phân biệt sách “lậu”, nên vi phạm bản quyền vẫn “sống” khỏe. Hy vọng luật được hòan chỉnh hơn trong tương lai./.

Nguồn: Văn Nghệ Trẻ

Người Việt có mê đọc sách?

Một cuộc hội thảo có nhiều tranh cãi, và cảm thấy như ai cũng có lý. Một phe cho rằng đưa ra chủ đề như thế này có vẻ “khinh” người Việt không biết đọc sách. Phe khác thì cho rằng hỏi thế đúng lắm, vì người Việt chưa biết đọc sách?

Theo thống kê của Cục XB – Báo chí, trong 3 năm từ 2004-2007 tốc độ phát triển của tòan ngành xuất bản không ngừng tăng. Năm 2007 có 26.609 tựa sách/276.447 triệu bản, trung bình 3,3 bản sách/ người/năm. Có 55 NXB, 1200 cơ sở in, 129 Công ty phát hành sách quốc doanh, 12.000 cửa hàng, nhà sách tư nhân, 30 NXB có trang web. Tiền đầu tư 3.000 tỉ đVN, thu hút 1.600 tỉ đVN đầu tư nước ngòai. Người Việt vẫn mê đọc sách lắm. Nhưng theo như thống kê thì số sách được in ấn, phát hành có 80% là sách giáo khoa, còn lại 20% là sách các thể lọai khác.Thành ra thì bình quân chỉ có 0,3 cuốn/ người/ năm?

Trong hội thảo PGs-Ts Trần Hữu Tá cay đắng phát biểu: ”Nó quá bi đát và không thể chấp nhận được”. Còn Ts- Nhà thơ Ngô Tự Lập thì phát biểu: ”Sách dịch vừa yếu, vừa thiếu, vừa lệch lạc, sách trong nước chủ yếu là sách văn học, còn sách nghiên cứu quá nhạt nhẽo”.

Theo báo cáo của Cục XB, tính đến Hội nghị về XB và phát hành sách toàn quốc ngày 19-21.3.2009 tại TP.Cần Thơ, hiện nay cả nước có 55 nhà xuất bản (43 ở trung ương, 12 ở địa phương), năm 2008 đã xuất bản 25.120 cuốn với xấp xỉ 279,913 triệu bản. So với năm 2007, số cuốn giảm 5,6%, số bản tăng 1,3%. Tổng doanh thu năm 2008 gần 1.489 tỷ đồng, giảm 1,5% so với năm 2007.

Phân loại cơ cấu đề tài xuất bản, có 7 loại. Trong đó, so với năm 2007, năm 2008 chỉ có hai loại tăng số cuốn xuất bản là sách văn học tăng 20%; sách giáo khoa, giáo trình, tham khảo tăng 1%. Còn lại đều giảm: Sách từ điển, ngoại văn giảm mạnh nhất: 32% số cuốn, 61% số bản; kế đến sách thiếu niên nhi đồng giảm 28,9% số cuốn, 14,8% số bản. Hiện cả nước có khoảng 13.500 nhà sách, hiệu sách, trung tâm sách, đại lý sách; 70 công ty TNHH kinh doanh xuất bản phẩm. Năm 2008 cả nước đầu tư xây dựng mới, cải tạo nâng cấp 35 trung tâm, siêu thị sách tự chọn.

Việc khôi phục mạng lưới phát hành sách cấp huyện, nhất là huyện miền núi, vùng sâu, được một số công ty quan tâm. Nhiều hiệu sách cấp huyện được xây dựng, đi vào hoạt động ở Thanh Hóa, Thái Nguyên, Bến Tre. Năm 2008, số sách xuất bản của các NXB so với đăng ký kế hoạch XB đang có khoảng cách khá xa, các NXB trung ương mới đạt 36,9%. Các NXB địa phương 37,7%. Nhiều nhà xuất bản, sách xuất bản so với đăng ký kế hoạch đạt dưới 15% như: NXB Nông nghiệp, NXB Bản Đồ, NXB Văn học, NXB Đại học Thái Nguyên, NXB Thuận Hóa, NXB Đà Nẵng, NXB Đồng Nai.

NHỮNG BƯỚC ĐƠN GIẢN ĐẾN ƯỚC MƠ

Cho dù bạn là ai, một sinh viên mới ra trường hay một giám đốc công ty đa quốc gia, bạn cũng dễ dàng áp dụng được Quy Trình Hiện Thực Hóa Ước Mơ mà tác giả Steven K. Scott chia sẻ một cách cụ thể và rõ ràng trong quyển sách này, để đạt được những mức độ thành công mà bạn chưa bao giờ mơ tới. Hơn hết, bạn còn học được những bí quyết cần thiết để biến ước mơ của mình thành hiện thực đã được minh chứng qua thời gian bởi chính tác giả và những người thành công nhất thế giới.

MUA SÁCH

Bạn hiểu gì về văn hóa đọc? Văn hóa đọc ở đây chính là thái độ, là cách ứng xử của chúng ta với tri thức sách vở. Phải biết đọc sách sao cho hợp lý và bổ ích. Đọc sao cho hợp với quy luật tiếp cận tri thức (Theo nhà ngôn ngữ học Phạm Văn Tình).

Chúng ta đều biết trước khi có các phương tiện nghe nhìn, sách là con đường lớn nhất để con người tiếp cận thông tin, văn hóa, tri thức. Đọc sách là một trong những cách thức giúp con người thư giãn, tích lũy kiến thức, tăng cường khả năng tư duy. Thế nhưng giới trẻ ngày nay có vẻ thờ ơ, lãnh cảm với văn hóa đọc sách. Phải chăng họ nghĩ với những thong tin hiện đại họ không cần tới sách nữa? Nhà văn hóa Hữu Ngọc đã có một lần nêu câu hỏi: “Thế kỷ XXI liệu có cần đến thơ nữa không? Đến văn hóa đọc nữa không?” Và ông tự trả lời rằng: “có, dù cho ca nhạc trữ tình có làm được ít phần việc của thơ ca thì thơ ca vẫn sẽ mãi mãi được người đời ua chuộng”. Còn đối với văn hóa đọc thì ông khẳng định: “bản thân hình ảnh thì thoảng qua, từ ngữ mới đọng lại lâu bền”.

Văn hóa đọc sách đang đứng trước một cơ hội và một nguy cơ. Cơ hội bởi mỗi người chúng ta đều được tiếp cận với một khối lượng tri thức khổng lồ. Nhưng nó lại tiềm ẩn một nguy cơ làm mai một thói quen đọc vốn có bởi sự lấn át của các phương tiện nghe nhìn quá nhiều, quá hấp đẫn. Vậy sẽ có tương lai nào cho văn hóa đọc sách trong thời đại bùng nổ thông tin?

Khác với vài chục năm về trước, thị trường sách hiện nay vô cùng phong phú về nội dung cũng như hình thức. Giới trẻ ngay nay lười đọc hay họ không biết chọn sách? Có những bạn chạy theo phong trào để đọc sách. Có một thời gian những cuốn sách như “mãi mãi tuổi 20”, “Lê Vân yêu và sống” làm mư gió trên thị trường. Rồi có khi họ đọc theo mốt: “Thế Giới Phẳng” là tên một cuốn sách rất thành công của nhà kinh tế- xã hội học Thomas Friedman. Cuốn sách trình bày những quan điểm mới lạ đối với bạn đọc trong nước về xu thế toàn cầu hóa, “Thế Giới Phẳng” không phải là một cuốn sách dễ đọc, phần lớn người đọc không hiểu hết tư tưởng của tác giả. Thế là dù không thích, không hiểu nhưng các bạn trẻ vẫn chạy đi mua những cuốn sách mà mọi nguời vẫn đọc để mình không trở thành người lạc hậu. Đó là chưa kể tới việc hiện nay thị trường sách vô cùng phong phú về nội dung và hình thức, có nhiều sách được coi là “sách đen” vẫn được giới trẻ truyền tay nhau đọc hăng say. Thật đáng lo ngại! Rồi có những bạn trẻ lại cho rang đọc sách là lạc hậu- Đây là thời đại CNTT thì phải lên mạng đọc vừa nhanh, vừa dễ, vừa đỡ tốn kém. Xin thưa đây là lối suy nghĩ sai lầm. Internet có khối lượng thong tin phong phú, nhanh và cập nhật nhưng liệu các bạn đọc xong còn đọng laii trong đầu được bao nhiêu? Bạn có thể “gậm nhấm”, “nhâm nhi” từng câu văn, từng linh hồn mà tác giả gửi gắm vào đó không?

Với thực trạng như thế, mỗi chúng ta ai không phải suy nghĩ nhìn nhận lại chính bản thân mình? Văn hóa đọc đã xuống cấp tới mức báo động chưa? Có thể chưa đến “đèn đỏ” nhưng đèn vàng đã cảnh báo một nguy cơ có thể đến. Đó là việc thiếu nghiêm túc trong việc đọc, không thấy rõ được vai trò quan trọng của đọc sách. Thời đại thong tin dạy chúng ta phải biết tận dụng cơ hội và nắm bắt thời cơ. Vì vậy các bạn hãy tự tìm và trau dồi cho mình một thói quen đọc nhé.

(Sưu tầm từ Internet – Không rõ tác giả)

Bài viết liên quan:

5 quyển sách bạn nên đọc trước khi khởi nghiệp kinh doanh.

6 quyển sách giúp bạn tạo động lực và đam mê trong cuộc sống.

10 tựa sách kỹ năng mềm bán chạy nhất tại SachChonLoc.vn trong năm 2015,

]]> https://books.evol.vn/van-hoa-doc-sach-cua-gioi-tre-ngay-nay-2/feed/ 0 https://books.evol.vn/van-hoa-doc-co-can-bao-dong/ https://books.evol.vn/van-hoa-doc-co-can-bao-dong/#respond Tue, 09 Oct 2012 17:48:11 +0000 http://tgm.vn/?p=4268 Chẳng khó gì để mỗi ngày chỉ tiêu tốn cho văn hóa đọc chừng 15-30 phút, và một tác phẩm văn học hay không thể cho rằng quá đắt nếu nhìn vào những cuộc chơi bạc triệu của không ít “cô chiêu, cậu ấm”, của những “quý ông, quý bà”. Nhưng…

Nói đến văn hóa đọc nói chung và văn hóa đọc của giới trẻ hiện nay, một nhà phê bình văn học từng ta thán: ”Sự thực là những người đọc trẻ hiện nay chẳng mấy thiết tha với văn hóa đọc, nhất là đọc những tác phẩm văn chương… Nói rõ hơn và cũng xót xa hơn, vì không quan tâm đến chuyện đọc văn học trong nước và kể cả văn học dịch, nên những người đọc trẻ đã tự chuốc lấy một hệ lụy nhãn tiền là nhiều người trong số họ đã không thể viết tiếng Việt một cách trong sáng nữa, nghĩa là không thể sử dụng tiếng mẹ đẻ thật thành thục như đúng ra, phải thế một cách mặc nhiên…”.

Cùng lúc, văn hóa nghe – nhìn lại bị “kết án” đã “lấn át văn hóa đọc” dẫu rằng, đó vẫn là một “kênh thông tin” cực kỳ quan trọng trong thời đại ngày nay.

Nhận xét về “văn hóa đọc” và “văn hóa nghe nhìn”, Hồng Dương (lớp A4, K40, tiếng Anh thương mại, Đại học Ngoại thương Hà Nội) khẳng định, nhiều loại sách báo giải trí dễ khiến lớp trẻ đọc theo kiểu hưởng thụ hơn là suy ngẫm. Vì thế, tiếp cận với tác phẩm kinh điển, họ thường thấy khó hiểu và ngại đọc. Với Hồng Dương, “…đọc trên mạng hay đọc kiểu truyền thống không quan trọng. Quan trọng là có biết tìm đúng sách để đọc hay không mà thôi !”.

Phó giám đốc Thư viện Khoa học tổng hợp thành phố Đà Nẵng Nguyễn Thị Xuân cũng thừa nhận: ”Thực ra, có nhiều cách để đọc, dù trên mạng hay trên sách và dù cuộc sống có hiện đại, văn hóa đọc vẫn tồn tại”. Theo người cán bộ ngành thư viện đã có đến 30 năm gắn bó với nghề này thì, “khi đọc những trang sách in, sự cảm nhận sẽ tốt hơn và ấn tượng sẽ sâu hơn”. Song, cũng theo chị, “vẫn đáng lo ngại khi giới trẻ đang ít đọc hơn”.

Thế nhưng, cũng thật khó để chỉ “báo động” một chiều dù số liệu thống kê của Cục Xuất bản cho thấy, bình quân mỗi năm, một người Việt Nam đọc được 2,8 cuốn sách và 7,07 tờ báo. Nhưng giới trẻ đọc gì ? Theo một cuộc thăm dò do Báo Lao động tiến hành, loại sách được đọc nhiều nhất là… truyện tranh (60%), kế đến là truyện ngắn (50%), truyện dịch (35%), tiểu thuyết trong nước (30%) và thơ (20%).

Trao đổi với Giám đốc Công ty Văn hóa Phương Nam (chi nhánh Đà Nẵng – Hội An) Lưu Văn Tuyến về vấn đề văn hóa đọc, anh vẫn không giấu sự lạc quan: ”Chỉ so sánh doanh thu về sách của chúng tôi – không tính đến sách giáo khoa – trong 6 tháng đầu năm 2006 và 2007 thì mức độ tăng đến hơn 30%. Điều này đồng nghĩa, văn hóa đọc vẫn không bị mai một như chúng ta lo ngại. Có chăng, sự suy giảm văn hóa đọc ở các tỉnh lẻ là đáng quan ngại”.

Dẫu những người làm công tác liên quan đến văn hóa đọc như chị Xuân hay anh Tuyến nhìn nhận vấn đề với một cái nhìn rộng mở, vẫn không thể không giấu được sự lo ngại khi một thí sinh thi đại học khẳng định, “do bị áp bức, Thúy Kiều đã nhảy xuống sông Tiền Giang để tự tử. Sau đó, Kiều được cứu và tham gia cách mạng để trở thành anh hùng…Tạ Thị Kiều (!)”. Hay nói như nhà phê bình văn học Phạm Xuân Nguyên: ”Không có văn hóa đọc văn chương tiếng Việt một cách tử tế thì không thể có sự tiếp nhận văn chương tiếng Việt tử tế và đương nhiên, sẽ không có một lối viết tử tế đối với tiếng Việt. Sự khiếm khuyết về tâm hồn của một bộ phận người đọc trẻ hôm nay đã và đang bộc lộ khá rõ”.

Lý giải về việc “ít đọc hơn trước”, hẳn nhiều người sẽ viện ra rất nhiều lý do “thời gian, tiền bạc và áp lực của công việc”. Nhưng, có khó khăn lắm không khi mỗi ngày dành cho văn hóa đọc chừng 15-30 phút. Và một tác phẩm văn học hay không thể cho rằng quá đắt nếu nhìn vào những cuộc chơi bạc triệu của không ít “cô chiêu, cậu ấm”, của những “quý ông, quý bà”…

Vũ Bảo Nguyên – Thanh Niên

PHÁT HUY TIỀM NĂNG CÙNG NLP (2 tập)

Với quyển cẩm nang về trí não này, bạn sẽ học được một số kỹ thuật hiệu quả để điều khiển tâm trí chính mình và người khác, đồng thời “tái lập trình” bản thân. Ứng dụng NLP vào đời sống, bạn có thể làm mọi thứ bạn mơ ước, giải quyết những khó khăn, thay đổi thói quen và lật cuộc đời sang một trang khác. Bởi vì NLP tập trung giải quyết những vấn đề trước mắt, thay vì đào bới lại quá khứ, thế nên kết quả đạt được rất nhanh, có khi ngay lập tức, gần như một phép lạ!

MUA SÁCH

Thế giới nằm trên mười ngón tay bạn

Đấy là câu nói cửa miệng của nhà tỉ phú người Mỹ Bill Gates – Chủ tịch tập đoàn Microsoft nổi tiếng – vừa có chuyến đi thăm Việt Nam (22-4-2006) vừa rồi. Bill Gates là biểu tượng rực rỡ nhất của cuộc cách mạng thông tin “làm đảo lộn thế giới” trong 20 năm qua. Quả thật, chính bản thân Bill Gates cũng không thể ngờ rằng, vai trò của công nghệ thông tin lại lan tỏa và có sức mạnh kỳ lạ như vậy. Đến Thượng đế bây giờ cũng phải đứng sau Internet. Chỉ riêng hệ điều hành Windows, hiện tại đã có hơn 1 tỉ máy vi tính với hơn 2 tỉ người sử dụng trên hành tinh này. Qua mạng, người ta có thể gửi thư, đọc báo, nhận tài liệu, xem phim, nghe nhạc, mua bán mọi hàng hóa, giao dịch thương mại, giao lưu trực tuyến… Internet đã làm cho thế giới này bé nhỏ đi nhiều. Một vụ nổ bom ở Iraq, một trận đấu tranh Cup C1, một ca phẫu thuật thay mặt ở tít phương trời xa có thể hiển hiện, đan xen ngay “trong bữa cơm chiều nhân loại”.

Vậy là các thú vui đọc (tìm hiểu tri thức ghi trên giấy qua kênh thị giác) đang bị các thú vui khác lấn lướt và làm cho mất dần vai trò độc tôn của nó. Nếu ngày xưa trẻ em chỉ biết Lục Vân Tiên, Tây Du Ký hay Chiến tranh và hòa bình… qua sách vở thì bây giờ, phim truyện, phim hoạt hình, tranh ảnh đã làm thay việc đó. Trẻ em, mà chẳng cứ trẻ em, thanh thiếu niên mọi lứa tuổi cũng chúi đầu, chúi mũi vào xem truyện tranh, vào mạng lấy thông tin và nhất là ngồi lì trên máy chơi games. Các “Games thủ” mê mải với các trò chơi trực tuyến vô cùng hấp dẫn. Tật ghiền chơi games giờ đây như một bệnh dịch. Và hiếm thấy ai đó chong đèn đọc sách thâu đêm, chúi đầu vào việc “dùi mài kinh sử” với hết chồng sách này đến tập sách khác. Nếu có, những người như vậy dễ bị thiên hạ cho là “lạc hậu”, là “lập dị”, là “lũ mọt sách hâm đơ giữa thời hiện đại”.

Đọc: Một nghệ thuật, một khoa học

“Đọc cũng là một nghệ thuật”. Đó là câu nói của vị lãnh tụ nổi tiếng của giai cấp vô sản: V. I. Lênin. Điều khá lý thú là ngày sinh của một trong những nhà sáng lập chủ nghĩa Mác này lại trùng đúng ngày Bill Gates tới Việt Nam (22 – 4). Hai con người, hai thời đại, hai tuyên ngôn, nhưng ý tưởng và quan niệm của họ về sự tiếp cận tri thức và lĩnh hội các giá trị mà tri thức đem lại là hoàn toàn giống nhau.

Chữ “nghệ thuật” của Lênin dùng trong châm ngôn trên có ý nghĩa gì? Nghệ thuật đọc ở đây chính là biết đọc sao cho hợp lý, khoa học và tích cực nhất (về thời gian, dung lượng và nội dung). Chả có ai trên thế gian này lại có đủ hơi đủ sức mà đọc cho hết tất cả, dù chỉ một số lượng sách trong một lĩnh vực hẹp. Theo thống kê từ Cục Xuất bản – Bộ Văn hóa – Thông tin, trong năm 2005, các nhà xuất bản ở nước ta đã công bố hơn 20 ngàn đầu sách với khoảng 250 triệu bản in. Con số đó chưa nhiều, nhưng là một kỉ lục so với 10 năm trước đây. Và trước một núi sách, một biển tri thức như vậy, ta sẽ đọc thế nào đây? Mỗi ngày một cuốn sách. 360 ngày, vị chi 360 cuốn. Ngay số lượng này thôi chắc gì chúng ta đã đọc nổi? Đó cũng chỉ là con số quá “khiêm tốn” so với 20 ngàn đầu sách một năm.

Muốn biết đọc trước hết phải ham đọc. Bởi đọc là một sở thích nhưng cũng là công việc đầy nặng nhọc. Nhiều người đọc để giải trí, một thú vui. Song, đọc không phải là một trò chơi nếu ta muốn phấn đấu thành tài. Chỉ khi chúng ta coi việc đọc như một say mê tự thân, ta mới dám vượt khó, mới ham đọc và mới hiểu hết những tri thức nằm trong sách vở. Có nhiều tri thức phải qua bao nhiêu “cửa” ta mới có cơ hội hiểu hết, “thẩm thấu” và biến thành tri thức của riêng mình. Đọc, xét cho cùng là một công việc gian nan, đầy lao lực, phải có kinh nghiệm và phải được trang bị một tri thức nền cần có. Vào các thư viện lớn ở Hà Nội hay các thành phố khác ở nước ta bây giờ (Thư viện Quốc gia VN, Thư viện Thông tin KHKT, Thông tin KHXH, Thư viện Hà Nội, Thư viện TP. Hồ Chí Minh… ) chúng ta cũng thấy có một số lượng người đọc không nhỏ. Nhưng thử làm một cuộc điều tra xã hội học nhỏ, ta cũng thấy số người đọc vì ham thích hoặc vì say mê khoa học không nhiều. Nhìn đi nhìn lại cũng chỉ một số gương mặt. Trong khi đó, số độc giả “đọc gạo” (đọc để thi, đọc để hoàn tất một chứng chỉ, đọc để làm xong một việc nhất thời nào đó rồi bỏ… ) lại chiếm số đông. Không tạo cho mình một thói quen máu thịt với việc đọc thì chẳng chóng thì chầy, ta cũng sẽ mải mê với những ham thích khác mà bỏ qua việc đọc. Có chăng, chỉ là một sự “đọc xổi” mà thôi.

Trong buổi giao lưu với sinh viên Đại học Bách Khoa Hà Nội 23-4 vừa rồi, Bill Gates đã khuyên các bạn sinh viên là “phải biết đầu tư thực sự cho học vấn của mình. Phải biết học để bắt kịp thời đại”. Chính ông nói rằng hồi còn nhỏ, bố mẹ ông đã không tiếc tiền mua sách và ông đã say sưa đọc quên ăn, quên ngủ (điều mà ngay cả học trò Mỹ cùng lứa Bill cũng ngạc nhiên). Bí quyết mà ông tiết lộ là phải có óc tò mò, ham tìm tòi, học hỏi. Chính nhà bác học A. Einstein cũng từng khuyên lớp trẻ là “ …phải biết ngạc nhiên từ những điều mà tưởng chừng không đáng ngạc nhiên”. Muốn vậy, ta phải bình tĩnh tìm trong sách vở. Chỉ có sách vở và những câu chữ nằm trên giấy mới giúp chúng ta thu nhận kiến thức hệ thống nhất, sâu sắc nhất để từ đó, chúng ta nâng cao trí tưởng tượng của mình. Chính óc tưởng tượng sẽ chắp cánh cho chúng ta có cơ hội bay cao, bay xa.

Văn hóa đọc đã xuống cấp tới mức báo động chưa? Có thể chưa đến “đèn đỏ” đâu, nhưng “đèn vàng” đã cảnh báo một nguy cơ có thể đến. Đó là việc chểnh mảng và thiếu nhiệt huyết trong việc đọc. Thanh niên ta bắt đầu lười đọc và đọc thiếu nghiêm túc. Ngày 23-4 vừa rồi cũng là ngày mà UNESCO chọn là Ngày đọc sách thế giới. Hãy tự tìm và trau dồi cho mình thói quen đọc đi bạn. Vào mạng đọc “ảo” và ngồi bàn đọc sách đều tốt cả. Thời đại thông tin dạy chúng ta phải biết tận dụng cơ hội và nắm bắt thời cơ. Vậy công nghệ hiện đại giúp chúng ta nối dài cánh tay mình. Chúng sẽ hỗ trợ cho nhau nếu chúng ta biết kết hợp hài hòa nhu cầu đọc đang có trong cuộc sống. Cái gì cũng cần có chừng mực bạn ơi. Thái quá như bất cập mà!

TS. Phạm Văn Tình

CHIẾN THẮNG TRÒ CHƠI CUỘC SỐNG

Được chính tác giả Adam Khoo công nhận là quyển sách hay nhất mình từng viết, quyển sách này sẽ giúp bạn nhận thức cuộc sống này như một trò chơi thú vị. Nắm chắc bí kíp trong quyển sách, bạn có thể trở thành người chiến thắng trong trò chơi cuộc sống – trở nên xuất sắc trong công việc, tận hưởng những mối quan hệ tốt đẹp, dư dả về tài chính và hạnh phúc dài lâu. Sống bao lâu không quan trọng bằng sống bao sâu, đây chính là quyển sách giúp bạn sống một cuộc đời sâu sắc hơn.

MUA SÁCH

Thực ra, chỉ nói riêng chuyện “vui chơi”, ngay cả Nguyễn Du cũng phải lắc đầu vì nó “lắm công phu”. Vậy thì sự học dĩ nhiên phải khó gấp vạn lần.

Từ khi biết đọc, bàn tay tôi đã tập cách để giở khá nhiều trang sách. Nhưng để giở đúng và hiểu đủ là việc không dễ dàng.

Có những cuốn sách làm ta thất vọng, nặng trĩu cảm giác hao hụt mà không hề có một chút thỏa mãn nào. Ngược lại, có rất nhiều cuốn cho ta hạnh phúc dù phải thao thức suốt đêm vì nó. Vậy thì vì sao con người lại lãng phí nhiều thời gian đến thế cho những điều vô bổ?

Câu trả lời chỉ đến sau khi đi hết cuộc đời. Có lẽ bởi vậy nên tôi mạo muội viết ra đây những lời tâm huyết với mong muốn duy nhất là những người đến sau không phải đi qua những khúc quanh không đáng có. Tất nhiên sẽ có rất nhiều điều tôi viết không còn là những chuyện mới.

1. Công việc đầu tiên nhất định phải biết là việc chọn sách. Chúng ta không thể đọc tất cả những điều cần biết, nhưng có thể có đủ thời gian để đọc những điều cần thiết.

Sự mênh mông và đa dạng của tri thức nhân loại là người dẫn đường tồi cho những người ham hiểu biết. Hãy nhớ rằng phải ưu tiên cho những cuốn sách mà thầy giáo buộc phải đọc. Chưa hẳn thầy giáo đã đúng nhưng kinh nghiệm của thầy là cơ sở đáng để tin cậy.

Còn những người đã rời ghế nhà trường rồi thì sao? Hãy đọc những gì mình thích. Một nguyên lý của muôn đời là chúng ta không chỉ thích những gì mình thiếu.

2. Những cuốn sách hay hoặc một bài báo hay trước hết phải có một cái tên hay. Tôi ít thấy điều ngược lại. Những tên sách như Cuốn theo chiều gió, Đứng trước biển tự nó đã thông báo nhiều vấn đề dù chúng ta chưa đọc.

Trong báo chí cũng vậy. Những cái tít tương tự như Mua danh ba vạn bán danh… ba hào, Ông Mê Man cuốn hút người đọc nhiều gấp bội lượng con chữ mà bài báo đem đến.

Phần lớn các tên sách hoặc tên một bài báo đã là điểm trọng tâm – điều cơ bản mà người viết muốn chuyển tải đến người đọc.

3. Nguyên tắc đầu tiên của việc đọc là nhất thiết phải gắn liền với việc ghi chép. Nằm dài trên giường để đọc một cuốn sách hay là một trong những điều thú vị tuyệt vời. Nhất là khi ngoài trời có tí tách hạt mưa, có một nỗi niềm cần phải quên.

Tuy nhiên đó là cách tốt nhất để làm cho việc đọc trở thành sự lãng phí tuyệt vời. Cảm giác thích rồi… quên. Thói quen ghi chép buộc chúng ta, từ vô thức, có trách nhiệm với điều mình đọc. Nói cách khác, buộc tư duy không thể lười biếng.

Hơn nữa, việc ghi chép sẽ làm cho quá trình mã hóa tri thức để chuyển vào bộ nhớ trở nên dễ dàng hơn, hiệu quả hơn. Việc thường xuyên ghi chép còn tạo nên lợi thế không gì so sánh nổi: luyện tập khả năng hệ thống hóa và phân loại tư liệu.

Việc ghi chép còn có ý nghĩa rất lớn trong tương lai – những mảnh rời rạc của tri thức luôn luôn rất có thể cần thiết cho một ý tưởng mới mà sự mù mờ của hiểu biết chưa thể xác định được. Câu hỏi đặt ra là ghi như thế nào? Điều cần ghi nằm trong những tiêu chuẩn sau:

– Đó là những điều tạo nên sự hứng thú mà ta chưa gặp bao giờ.

– Kiến thức đó có vấn đề (hoặc nhiều vấn đề) liên hệ đến chuyên môn mà chúng ta quan tâm.

– Một ý tưởng khác lạ – thậm chí sai trầm trọng so với các quan niệm truyền thống. Cần nhớ là trong khoa học, một nhận xét càng gai góc bao nhiêu thì càng đáng để ghi chép bấy nhiêu.

– Một chân lý hiển nhiên (châm ngôn, cách ngôn…)

– Một nguyên tắc của lý thuyết nào đó.

4. Sau khi đọc xong một chương, một phần hay cả cuốn sách cần phải hệ thống sơ bộ kiến thức thu nhận được. Từ đó cho phép người đọc hiểu rõ những luận điểm cơ bản nhất. F. Anghen luôn nhấn mạnh rằng “Khoa học bắt đầu từ việc so sánh”.

5. Nếu có thể, hãy trao đổi ngay vấn đề mình vừa đọc với người khác. Thật là tuyệt vời khi người ấy đã hoặc đang đọc cuốn sách, bài báo ấy.

Còn ngược lại thì hãy tìm một đồng nghiệp, bạn học để trao đổi. Kinh nghiệm cho thấy chúng ta sẽ khó có khả năng quên điều đã trải qua, thử thách thật sự là tính nghiêm túc của tranh cãi.

6. Đến đây sẽ có câu hỏi đặt ra: khi gặp phải một cuốn sách ta nghĩ là cần thiết nhưng khó đọc vì khó hiểu thì làm thế nào? Một câu hỏi nan giải.

Những tác phẩm loại này thường là sách triết học hoặc chính trị. Trước hết phải tập cách để “bóc” lớp vỏ ngôn từ – mà các triết gia và các nhà chính trị thì ngày càng viết và nói một cách đầy khó hiểu. Chẳng hạn, để mỉa mai việc Pháp quên quá nhanh công lao Mỹ giải phóng nước Pháp, viện trợ sau Chiến tranh thế giới thứ hai, Tổng thống Mỹ G. Bush nói rằng “Người Pháp có thói quen chỉ thích nghĩ đến hiện tại”!

Bước thứ hai là sau mỗi chương, nhất thiết phải tóm tắt nội dung mà mình lĩnh hội. Đấy là cách hiểu ngắn để từ đó chúng ta đạt đến khả năng hiểu nhiều.

7. Cho đến “công đoạn” này, quá trình tri thức hóa của chúng ta vẫn chỉ giới hạn ở mức độ “bắt chước” (immitation). Cái đọc được chỉ thành cái có được khi ta biết cách “tiêu hóa” nó (Indigennization). Từ indigennization có tài liệu dịch là “bản địa hóa”; nhưng theo tôi, diễn đạt như thế là kém chính xác.

Cách dịch một đoạn văn, cũng như cách hiểu đối với một cuốn sách, đôi khi giống với cách hiểu về phụ nữ: chung thuỷ thì thường là ít đẹp; ngược lại, những người đàn bà đẹp thường là không chung thủy – hơn 100 năm trước, một người Pháp đã nói như thế.

Việc “tiêu hóa” tri thức sẽ chấm dứt khi mỗi người bước sang giai đoạn 3: sáng tạo (innovation). Chắc chắn sẽ có người hỏi: “Làm sao có thể sáng tạo được?” Xin trả lời rằng chỉ trừ một số kẻ ngu dốt bẩm sinh còn thì bất kể ai, bất kể trình độ nào cũng có thể tìm ra một cái gì đó mới mẻ. Hãy tự tin và đừng cúi đầu trước bất kỳ tượng đài nào.

8. Để cho việc đọc không bị gián đoạn, cần phải có kế hoạch cụ thể. Chẳng hạn, hãy đọc thật tập trung trong một giờ – vừa đọc vừa ghi chép, 30 hay 40 trang sách sau đó buộc mình trong một buổi phải đọc 120 trang hoặc 150. Chưa xong chưa rời khỏi bàn.

Đây là cách mà nhờ nó, suốt bốn năm rưỡi thử thách độ chai bền của những chiếc ghế, tôi đã đọc được khá nhiều những cuốn sách khó…

9. Đừng nên đọc mãi một loại sách. Đây là cách nghỉ ngơi bằng công việc. Tất nhiên cách này sẽ làm gián đoạn quá trình tư duy nhưng cần thiết.

10. Lớp trẻ ngày nay khó đọc hơn. Đây là một tất yếu vì chúng ta đang sống trong thời đại của máy tính, truyền hình. Nhưng chắc chắn là không có một phương tiện nghe nhìn nào có thể thay thế việc đọc.

Người Nga hoàn toàn có quyền tự hào họ là dân tộc đọc nhiều nhất trên thế giới: chỉ riêng thành phố Mátxcơva đã có đến 1.500 thư viện. Rõ ràng tri thức và tình yêu là hai điều không thể mua được, nhưng mỗi chúng ta phải liên tục trả giá cho nó, từng ngày. Sự hiểu biết – văn hóa là “công việc” di truyền khó khăn nhất của con người.

Hãy tập cách giữ gìn mỗi cuốn sách mà ta có và, hơn nữa nhất thiết phải cố để hiểu cho bằng được cách thức sử dụng chúng một cách tốt nhất. Sách không phải để trưng bày, càng không phải sinh ra cho bụi bặm của thời gian và mạng nhện của cuộc đời giăng kín.

Muốn thế, phải rèn cho được thói quen đọc mỗi ngày. Tôi biết chắc những người ngày nào cũng đọc hầu hết đều là những người có thể đứng ngang hàng với sự hiểu biết.

Dù nhiều năm đã trôi qua, nhưng bao giờ tôi cũng có cảm giác khó tả khi đọc câu thơ của đại thi hào Nguyễn Du: “Cảo thơm lần giở trước đèn…” Một người như Nguyễn mà phải lần để giở những trang sách hay đủ chứng tỏ việc đọc sách khó đến mức nào!

Hà Văn Thịnh – Báo Quốc tế

CHIẾN THẮNG TRÒ CHƠI CUỘC SỐNG

Được chính tác giả Adam Khoo công nhận là quyển sách hay nhất mình từng viết, quyển sách này sẽ giúp bạn nhận thức cuộc sống này như một trò chơi thú vị. Nắm chắc bí kíp trong quyển sách, bạn có thể trở thành người chiến thắng trong trò chơi cuộc sống – trở nên xuất sắc trong công việc, tận hưởng những mối quan hệ tốt đẹp, dư dả về tài chính và hạnh phúc dài lâu. Sống bao lâu không quan trọng bằng sống bao sâu, đây chính là quyển sách giúp bạn sống một cuộc đời sâu sắc hơn.

MUA SÁCH

Giám đốc NXB Tri thức lí giải, do người ta chưa cảm thấy đọc sách là nhu cầu. Học sinh, sinh viên làm gì có thời gian đọc thêm, họ vốn đủ mệt với sách phục vụ thi cử.

Thời vua Minh Trị ở Nhật thế kỷ trước cho dịch những cuốn sách hay nhất thế giới, bán được hàng chục nghìn bản trong dân số hơn 30 triệu người.

Trong khi đó, cùng cuốn sách này dịch ở Việt Nam, dân số gần 90 triệu nhưng chỉ in 1 hoặc 2 ngàn cuốn. Nhà trường cũng chưa làm tròn trách nhiệm hướng dẫn cách chọn, phương pháp đọc cho trẻ.

TS Nguyễn Thụy Anh lạc quan hơn: “Tôi không nghĩ văn hóa đọc đi xuống. Trong thời đại nghe nhìn như bây giờ, văn hóa đọc đã khác đi rồi, không chỉ là những cuốn sách như ngày xưa nữa.

Sau thời gian đồng hành cùng CLB Đọc sách cùng con, tôi nhận thấy các bậc cha mẹ rất quan tâm đến vấn đề này. Để trẻ con thích sách lâu dài và để sách đi vào đời sống một cách tự nhiên, phải hội đủ ba yếu tố gia đình, nhà trường và xã hội”.

Thụy Anh- vừa được giải thưởng Hội Nhà văn Hà Nội cho tập thơ dịch Olga Berggoltz, cho rằng, những ngày lễ tôn vinh văn hóa đọc như thế này chính là yếu tố xã hội, chứng tỏ xã hội luôn quan tâm đến văn hóa đọc. Nhà trường nên thay đổi cách dạy văn, theo hướng khơi gợi tình yêu sách ở trẻ.

Việc giao lưu với các nhà quản lý, chuyên gia phần nào giải đáp thắc mắc của giới trẻ về sách, văn hóa đọc: Đọc sách nhiều có sợ mất đi tính độc lập trong tư duy? Thế nào là biết cách đọc sách? TS Nguyễn Mạnh Hùng, được xem là một trong số chuyên gia hàng đầu về kỹ năng đọc sách chia sẻ: Người biết đọc là người biết phân loại sách, chọn sách nào cần đọc trước.

80% nội dung sách đọc bị lãng quên ngay trong 1 tháng, nên sau khi đọc 1 cuốn sách nên viết tóm tắt ý cơ bản. Người thông minh phải biết chắt lọc, không tin và làm theo sách một cách máy móc.

CHIẾN THẮNG TRÒ CHƠI CUỘC SỐNG

Được chính tác giả Adam Khoo công nhận là quyển sách hay nhất mình từng viết, quyển sách này sẽ giúp bạn nhận thức cuộc sống này như một trò chơi thú vị. Nắm chắc bí kíp trong quyển sách, bạn có thể trở thành người chiến thắng trong trò chơi cuộc sống – trở nên xuất sắc trong công việc, tận hưởng những mối quan hệ tốt đẹp, dư dả về tài chính và hạnh phúc dài lâu. Sống bao lâu không quan trọng bằng sống bao sâu, đây chính là quyển sách giúp bạn sống một cuộc đời sâu sắc hơn.

MUA SÁCH