Mỗi năm, hàng triệu thanh niên tốt nghiệp đại học hoặc cao đẳng. Nếu có bạn bè hoặc người thân tốt nghiệp trong thời điểm này, có thể bạn sẽ băn khoăn suy nghĩ xem năm nay sẽ tặng cho họ món gì. Đừng lo lắng, tôi biết một món quà mà người đó sẽ thích.

Tiền. (Đúng vậy, năm ngoái tặng cái này họ cũng thích.)

Tuy nhiên, tặng kèm một món quà nho nhỏ – thật ý nghĩa – thì càng tốt. Hay nhất là món quà ấy phải động viên được sinh viên vừa ra trường theo đuổi ước mơ, vừa biết nhìn lại quá khứ, vừa biết trông đợi vào tương lai. Đó là lý do vì sao tôi thích kẹp bao lì xì vào quyển sách kinh điển của James Allen: As a Man Thinketh (Khi Con Người Suy Nghĩ).


Sinh tại Anh năm 1864, James Allen là một cậu bé mảnh khảnh, sức khỏe yếu ớt. Năm 1879, cha ông – một người thất nghiệp và đang đối mặt với nguy cơ vỡ nợ – tìm đến Mỹ lập nghiệp, hy vọng kiếm được tiền gửi về cho gia đình. Không may, qua Mỹ được một thời gian, ông bị cướp hết tiền và bị giết chết.

15 tuổi, Allen phải bươn chải đi làm cho một nhà máy dệt, sau đó làm công việc thư ký riêng để nuôi sống gia đình. Ông cảm thấy công việc đó đơn giản đến mức nhàm chán và bất mãn, nhưng ông tìm được niềm khuây khỏa khi ngồi đọc sách mỗi buổi tối. Ông thường đọc Kinh Thánh, những tác phẩm của Shakespears, Tolstoy và Whitman đến gần sáng. Năm 1903, ông quyết định dấn thân vào sự nghiệp viết lách và cho ra đời tác phẩm nổi tiếng nhất của mình, As a Man Thinketh, trong cùng năm đó.

Đó là một quyển sách mỏng. Thời gian để đọc hết nó còn ngắn hơn thời gian bạn ngủ gục khi nghe diễn văn khai mạc. Thế nhưng, nó hàm chứa sức lay động vô cùng mạnh mẽ. Vấn đề cơ bản mà tác phẩm nêu lên chính là niềm tin của bạn sẽ định hình tính cách, sức khỏe, hoàn cảnh và quan trọng nhất là số phận của bạn, dù bạn có nhận ra hay không. Suy nghĩ tạo nên thực tại. Bạn sẽ trở thành con người mà bạn mường tượng ra trong đầu.

Vì vậy, hãy cẩn trọng với những suy nghĩ bạn gieo vào đầu mình, y như bạn chọn món để ăn, bạn nghĩ gì thì cuộc đời bạn sẽ gần giống như thế.

Nói thế không có nghĩa là một mình sức mạnh tư duy có thể chữa lành cơn bạo bệnh, cải thiện tình hình tài chính, hay thay đổi thế giới. Allen không phải tuýp người tin vào chuyện vớ vẩn. Hơn ai hết, ông là người theo chủ nghĩa thực dụng và tin vào tính cần cù và nỗ lực vươn  lên không ngừng. Tuy vậy, ông hiểu để làm nên việc lớn, đầu tiên bạn phải có tư duy phù hợp.

Nói theo cách của ông thì:

  • Con người ta mải lo cải thiện hoàn cảnh sống nhưng lại không sẵn sàng cải thiện bản thân, vậy nên họ không thoát ra được.
  • Hãy để một người thay đổi triệt để tư duy của họ trước, rồi họ sẽ bàng hoàng nhận ra nó nhanh chóng biến đổi đời sống vật chất của chính mình ra sao. Người ta hay ảo tưởng rằng suy nghĩ của mình không ai biết tới, nhưng thật ra không phải vậy; suy nghĩ nhanh chóng kết tinh thành thói quen, và thói quen sẽ hiện thực hóa thành hoàn cảnh.
  • Tất cả những gì một người đạt được và cả những thứ không đạt được đều trực tiếp từ suy nghĩ mà ra… Người ấy chỉ có thể đứng lên, chinh phục và đạt được điều mình muốn nếu mang tư duy tích cực. Ngược lại, người ấy sẽ mãi mãi yếu đuối, khốn khổ và thảm hại nếu không chịu tiếp nhận lối suy nghĩ đó.
  • Cây non vươn lên từ hạt mầm, tất cả những hành động của con người đều nảy nở từ những mầm xanh tư tưởng chôn giấu trong đầu. Một mầm non không thể tự nhiên mà có nếu không có hạt mầm, cũng như hành động của một người không thể bỗng nhiên xuất hiện mà không có mầm mống từ trong tư tưởng.
  • Trí tuệ của con người được ví như một khu vườn, nó hoặc được vun trồng chăm bón, hoặc mặc cho phát triển tự nhiên, nhưng cho dù được tỉa tót hay bị bỏ bê, nó vẫn và chắc chắn sẽ phát triển.
  • Dù thực tại thế nào đi nữa, bạn sẽ vấp ngã, ở yên như thế hay quyết tâm đứng dậy, mang theo mục tiêu và lý tưởng của mình. Bạn hoặc trở nên hèn mọn như những ham muốn đã thao túng bạn, hoặc trở thành vĩ đại như những khát khao đang ngự trị trong bạn.

Allen tin rằng hoàn cảnh không hình thành bản chất con người. Nó thể hiện con người họ. Không phải lúc nào bạn cũng có thể làm chủ hoàn cảnh, nhưng bạn luôn làm chủ được bản thân mình.

Allen dĩ nhiên không phải là người đầu tiên nhận thức được điều này. Phần mở đầu trong bộ Kinh Pháp Cú có từ 2.300 năm trước đã viết:

Ý dẫn đầu các pháp.

Ý làm chủ, ý tạo.

Nếu với ý ô nhiễm, nói lên hay hành động, khổ não bước theo sau.

Như xe, chân vật kéo.

Ý dẫn đầu các pháp.

Ý làm chủ, ý tạo.

Nếu với ý thanh tịnh, nói lên hay hành động, an lạc bước theo sau.

Như bóng, không rời hình.

(Dựa theo bản dịch kinh Pháp Cú của Tỳ kheo Thích Minh Châu – Sài Gòn, Việt Nam, 1996.)

Allen – sức khỏe yếu ớt – qua đời vì bệnh lao phổi ở tuổi 47. Mười chín tựa sách của ông đã bán được hàng triệu bản. Tất cả những tựa sách này hiện vẫn còn được tái bản, hầu hết được phát hành sau khi ông qua đời. Cả đời Allen không biết đến sự giàu có – ít ra là theo quan niệm truyền thống. Tuy vậy, ông vẫn mang niềm tin mãnh liệt về sứ mệnh của mình. Những câu nói của ông đã khơi dậy cảm hứng cho mọi người trên khắp thế giới. Ông đã ảnh hưởng sâu sắc đến những người kế thừa như Dale Carnegie, Napoleon Hill và Norman Vincent Peale.

Điểm nổi bật nhất của quyển As a Man Thinketh ở chỗ: nó là một quyển sách thiền. Tuy vậy, nó còn là tác phẩm khai sáng. Allen chỉ ra rằng cuộc sống của bạn sẽ tốt hơn và dần dần trở nên hoàn hảo nhờ những chuyển biến nội tại. Đó là một lời nhắn nhủ rất hữu ích cho những bạn trẻ vừa ra trường, sắp va chạm với cuộc sống – và cũng là một lời nhắc nhở không tệ cho tất cả chúng ta.

Nhiều tác giả khác cũng chuyển tải thông điệp tương tự. Nhưng hiếm có ai diễn đạt những điều đó bằng một ngôn ngữ giàu chất thơ như Allen.

Người nuôi dưỡng một tầm nhìn rộng lớn, một lý tưởng cao đẹp rồi sẽ có một ngày hiện thực hóa được điều đó. Columbus ấp ủ viễn cảnh về một thế giới khác, và ông đã khám phá ra nó. Copernicus theo đuổi một tầm nhìn về vũ trụ vô hạn và ông đã chứng minh được điều đó. Đức Phật nhìn thấy được một thế giới tâm linh viên mãn và an lạc, rồi cuối cùng Ngài đã nhập Niết Bàn.

Hãy nuôi dưỡng chí hướng của bạn; hãy theo đuổi lý tưởng của bạn; hãy trân trọng những giai điệu xao động trong tâm hồn, những nét đẹp định hình trong tâm trí, những vẻ đáng yêu chứa đựng suy nghĩ thuần khiết nhất của bạn, bởi từ tất cả những điều ấy, cuộc sống tốt đẹp sẽ sinh sôi; và bắt đầu bằng những viên gạch này, nếu bạn kiên trì theo đuổi, thế giới mà bạn mong đợi cuối cùng sẽ khai sinh.

[sach_trencagiauco]