Chắc hẳn khái niệm “sơ đồ tư duy” từ lâu đã không còn xa lạ với các bạn học sinh Việt Nam nữa. Thế nhưng, ứng dụng sơ đồ tư duy thế nào cho hiệu quả trong thực tiễn, và làm sao để tránh những sai lầm dễ mắc phải khi sử dụng sơ đồ tư duy là điều không phải ai cũng biết.
Bài viết sẽ chỉ ra một vài sai lầm bạn cần tránh cũng như nguyên tắc bạn cần nhớ. Có thể bạn đã đọc được ở đâu đó về sơ đồ tư duy nhưng đa phần những tài liệu đó nói đến việc dùng sơ đồ, lợi ích cũng như hướng dẫn lập sơ đồ tư duy. Trong khi việc áp dụng thật thì có thể bạn sẽ gặp một vài sai lầm thực tiễn. Dựa trên kinh nghiệm đào tạo của bản thân mình cũng như tương tác với học viên trong mấy năm qua, mình tổng hợp lại nhanh như sau:
1. Hình trung tâm có nhất thiết phải liên quan đến chủ đề không?
Câu trả lời là không. Bởi vì để kích thích sự sáng tạo, hình trung tâm bạn vẽ gì cũng được. Nhưng hãy nhớ, đừng mất quá nhiều thời gian cho hình trung tâm. Và tờ giấy thì nhớ để ngang. Vì bạn để dọc, tính thẩm mỹ không cao và khó sắp xếp kiến thức hơn.
2. Về màu sắc
Bộ não bị kích thích bởi màu sắc, nên không phải tự nhiên kinh đô phim ảnh thu hút hàng tỉ đô chứ không như phim đen trắng ngày xưa. Vậy nên nếu các nhánh chính bạn vẽ cùng màu, nó không có sự nổi bật. Hãy nhớ sơ đồ tư duy phải có ít nhất 3 màu. Và hai nhánh cạnh nhau thì không được cùng màu. Chỉ có các nhánh phụ bạn mới để cùng màu thôi. Và nhánh có màu gì thì chữ trên nhánh có màu tương tự như vậy.
3. Viết gì trên nhánh?
Có những bạn chia sẻ “Anh ơi, kể từ ngày dùng sơ đồ tư duy, tập đề cương em dày gấp đôi so với bình thường.” – nhìn sơ đồ cứ thấy rối rối. Bạn nhìn thử sơ đồ tư duy bên dưới mình minh họa, bạn sẽ thấy đây là một sơ đồ chưa áp dụng nguyên tắc từ khóa, vì thế mà nhìn có vẻ hơi rối.
Hãy nhớ: chỉ 20% từ khóa nhưng có thể diễn đạt được 80% nội dung. Do vậy bạn chỉ cần nắm được 20% nội dung đó. Vì thế ở trên nhánh thì bạn chỉ viết từ khóa thôi, và nhớ từ khóa phải viết ở trên, không viết ở dưới nhánh. Chỉ cần không mắc sai lầm này, sơ đồ bạn chắc chắn sẽ ngắn và hiệu quả.
4. Chèn hình ảnh cho sơ đồ tư duy
Hình ảnh rất quan trọng. Có hình ảnh nhớ rất nhanh. Do vậy bước cuối trong khi bạn vẽ sơ đồ là hãy thêm hình ảnh vào các nhánh. Hình ảnh đó có thể là hình minh họa, hình bạn chế ra, không nhất thiết phải đẹp. Hãy nhớ, không nhất thiết phải đẹp. Chỉ cần có hình ảnh, bộ não sẽ rất thích những điều đó.
5. Sơ đồ tư duy có giúp ghi nhớ không?
Câu trả lời là KHÔNG. Sơ đồ là một loại ghi chú thông minh, nó giúp bộ não ấn tượng hơn và gia tăng khả năng ghi nhớ. Nhưng nếu muốn nhớ bài bạn vẫn phải áp dụng quy trình “Học bài không thuộc phải làm sao?” – quy trình ôn tập đầy đủ. Còn tác dụng lớn nhất của sơ đồ là tổng hợp kiến thích rất tổng quát, có thể tổng hợp nội dung tổng quát cả quyển sách, cả chương sách, cả mấy chục trang sách trong một tờ giấy. Cảm giác giống như bạn đi vào thành phố, bạn có một tấm bản đồ ở trong tay.
Bạn nhìn thấy hai sơ đồ tư duy trên không, đó là của một bạn học viên (bạn này là học sinh chuyên Toán) tổng hợp lại kiến thức văn học và vật lý. Khi bạn ôn tập, chỉ cần nhìn vào đó thấy rất hiệu quả, phần nào bạn chắc chắn, phần nào bạn chưa, từ đó bạn dễ dàng ôn lại, chứ không phải mơ hồ không biết mình đã học được gì, hay quên gì mất.
6. Sơ đồ tư duy không tự nhiên mà vẽ nhanh được
Nhiều bạn dễ nóng vội, không chịu luyện tập nên vẽ sơ đồ không được nhanh. Ngày xưa thời đi học, mình cũng dùng sơ đồ phải từ 4-5 năm. Nhớ hồi lớp 12, đa phần các môn học mình vẽ sơ đồ vào vở ghi luôn (Năm cuối nên thầy cô cũng thoải mái). Chỉ có môn Toán và Thể Dục là mình không dùng sơ đồ Chắc do là chuyên Toán nên trong đầu mình lúc nào cũng hệ thống được kiến thức). Còn các môn khác, đều dùng. Ban đầu vẽ xấu, mất nhiều thời gian. Có những sơ đồ tư duy mất 2-3 tiếng mới vẽ xong. Nhưng luyện nhiều thì chỉ khoảng 30 phút là xong, mà lại đẹp. Vậy nên các bạn nhớ kiên trì. Mà đừng bỏ cuộc, áp dụng là phải áp dụng tới cùng. Trong một khóa học về phương pháp học tập mình theo học của đại học US Sandiego, mình có được chia sẻ và thực sự thấm về sức mạnh sơ đồ tư duy. Nó phát triển sự sáng tạo vô cùng, nó kích thích trí não, nó tạo ra những ý tưởng mới. Chính vì thế hãy nhớ và áp dụng nhé. Chúc các bạn có những kết quả đột phá.
Trainer Đỗ Việt Cường
TÔI TÀI GIỎI - BẠN CŨNG THẾ
Với những phương pháp học tập siêu đẳng được tác giả Adam Khoo chia sẻ, bạn sẽ tăng cường được sự tự tin và làm chủ cuộc sống, biết cách ứng dụng các công cụ học tập hiệu quả như Sơ Đồ Tư Duy, phát triển trí nhớ siêu việt để ghi nhớ các sự kiện và con số dễ dàng, và phát huy tối đa khả năng tiềm ẩn bên trong bạn để đạt những thành tích cao nhất có thể.
Leave A Comment