Quản lý sách điện tử cách nào?

Sách điện tử (ebook) đang dần phát triển trong xu thế mới nhưng gần như lâu nay, vấn đề bản quyền của xuất bản phẩm điện tử vẫn chưa được quan tâm, Luật Xuất bản cũng chỉ có những quy định chung chung dành cho địa hạt này.
Vi phạm bản quyền trắng trợn
Mặt trái của internet là có thể đầu độc bằng những sản phẩm thấp kém, rác rưởi
Tại hội nghị lấy ý kiến về dự thảo Luật Xuất bản sửa đổi, vừa được Quốc hội tổ chức tại TPHCM, quản lý sách điện tử là một trong những vấn đề đặt ra và được nhiều đại biểu tham gia đóng góp ý kiến.
Bất khả kháng
Loại hình sách điện tử đã xuất hiện từ nhiều năm qua nhưng gần như hoàn toàn trong tình trạng vi phạm bản quyền. Bắt đầu từ thói quen chia sẻ thông tin các tác phẩm văn học, nhiều cá nhân đã đăng tải nội dung cuốn sách lên mạng, dần dần hình thành cả một hệ thống “sách điện tử”. Đến thời điểm này, có hàng chục trang web sách điện tử, phong phú về nội dung và thể loại, cho phép đọc và tải về miễn phí đã thu hút hàng triệu lượt truy cập.

Sách điện tử được dự báo sẽ trở thành một xu thế tất yếu trong văn hóa đọc. Ảnh: Lệ Chi

Dịch giả Uông Xuân Vy cũng cho biết ở thời điểm cuốn sách mới “manh nha chinh phục” độc giả (khoảng cuối năm 2007), toàn bộ nội dung cuốn sách đã được xuất hiện trên các trang mạng. Trong khi bản gốc được in 4 màu và các sơ đồ tư duy cũng được trình bày một cách cụ thể, rõ ràng thì bản điện tử chất lượng kém chỉ có thể chuyển tải đến độc giả được phần nội dung thô mà thiếu đi sự sinh động của cuốn sách.
Nếu như sách in còn có được những cuộc “càn quét” bắt in lậu và có những biện pháp răn đe nhất định thì việc quản lý bản quyền sách trên mạng hiện thời – theo ý kiến của nhiều người trong làng xuất bản – vẫn còn là điều bất khả kháng. Mặc cho các nhà làm sách lên tiếng “kêu cứu”, mọi phương pháp “tác chiến” phát hiện vi phạm cũng như biện pháp xử lý vi phạm ở lĩnh vực sách điện tử trong nhiều năm qua của các cơ quan chức năng gần như bỏ ngỏ.
Xấu tốt gì cũng “lên mạng”
Khi không tồn tại được dưới dạng sách in thì “vô tư lên mạng”; không thể đường đường chính chính phát biểu trên bàn tròn văn chương thì cũng có thể lên án, chỉ trích nhau trên mạng. Không ai quản, cộng đồng mạng tha hồ “tự do ngôn luận”, bất chấp đạo lý và những giá trị của nền tảng đạo đức.
Một trong những cuốn sách có đời sống mạnh mẽ trên mạng đình đám gần đây có thể kể đến Sát thủ đầu mưng mủ. Sách đã được yêu cầu tạm thu hồi, điều chỉnh lại nhưng gần như toàn bộ nội dung, hình ảnh của cuốn sách đã được đăng tải trên nhiều trang mạng và có sức lan tỏa sâu rộng trong cộng đồng. Đến thời điểm này, dù nhắc đến quyển sách vẫn còn rất nhiều ý kiến trái chiều nhưng rõ ràng một thực tế không thể phủ nhận là những “thành ngữ sành điệu” đã trở nên phổ biến, độc giả cũng góp thêm nhiều câu “thành ngữ kiểu mưng mủ” trong giao tiếp hằng ngày.
Cuốn sách sex Sợi xích của Lê Kiều Như trước đây cũng có đời sống mạnh mẽ trên mạng ngay khi nó còn là bản thảo. Đến khi xuất bản thành sách, bị cơ quan chức năng ra quyết định thu hồi, cuốn sách này vẫn tồn tại trên mạng dưới dạng bản điện tử.