Mánh khóe của kẻ ác là sức hút cá nhân, và là một yếu tố xã hội, sức hút cá nhân không nên bị đánh giá thấp. Và sức hút cá nhân – dù nghe có vẻ đi ngược lại với trực giác – chính là đặc tính cốt lõi của sociopath. Sức hút tột bậc của những kẻ không có lương tâm, một dạng lôi cuốn không thể lý giải, đã được quan sát và nhận định bởi rất nhiều nạn nhân cũng như các nhà nghiên cứu – những người đã nỗ lực liệt kê các dấu hiệu nhận biết sociopath.
Trong quá trình làm việc với hầu hết nạn nhân, tôi biết được rằng lý do trực tiếp mà họ bắt đầu kết giao và tiếp tục giao thiệp với một sociopath, cho dù kẻ này khiến họ tổn thương, chính là vì kẻ này có sức hút khó cưỡng. Rất nhiều lần, tôi đã thấy họ lắc đầu và thốt lên những câu như, “Ông ta là người thu hút nhất mà tôi từng gặp,” hoặc “Tôi cảm thấy như đã quen thân với cô ta từ lâu lắm rồi,” hoặc “Anh ấy có nguồn năng lượng mà người khác không có.”
Tôi ví sức hấp dẫn của sociopath với những động vật săn mồi có vú. Ví dụ, chúng ta nhìn những con báo và cảm thấy say mê trước những chuyển động cơ thể, sự độc lập và sức mạnh của chúng. Nhưng khi mặt đối mặt với một con báo, vì tình cờ xuất hiện không đúng nơi đúng lúc, thì ta sợ cứng người và không thể thoát thân, và sức hấp dẫn đầy mê hoặc của kẻ săn mồi đó thường là điều cuối cùng mà con mồi trải nghiệm được. Chính sự ưa thích nguy hiểm của chúng ta làm tăng sức mạnh từ mánh khóe của kẻ ác. Người ta thường nói những người nguy hiểm có sức hấp dẫn, và khi ta bị lôi cuốn về phía sociopath, ta có khuynh hướng chứng minh câu nói này.
Sociopath nguy hiểm ở nhiều mặt. Một trong những mặt dễ thấy nhất là chúng thích những tình huống và lựa chọn rủi ro, và chúng có khả năng thuyết phục người khác cùng mạo hiểm với mình. Thỉnh thoảng – chỉ thỉnh thoảng thôi – những người bình thường ưa thích một chút mạo hiểm và ly kỳ. Ta sẽ rút ví để chơi trò tàu lượn siêu tốc “dựng tóc gáy” hoặc để vào rạp xem một bộ phim máu me kinh dị mà ta biết chắc mình sẽ gặp ác mộng sau khi xem. Việc thỉnh thoảng yêu thích những trải nghiệm ly kỳ này có thể làm tăng sức hấp dẫn của một sociopath thích mạo hiểm – lúc đầu.
Thoạt đầu, thật hào hứng khi được mời tham gia vào một kế hoạch mạo hiểm cùng với một người có những lựa chọn vượt ra khỏi giới hạn thông thường của chúng ta. Nào, ta hãy rút thẻ tín dụng của anh ra và bay đến Paris đêm nay. Nào, ta hãy rút khoản tiết kiệm của cậu và bắt tay vào vụ làm ăn nghe có vẻ hết sức ngớ ngẩn, nhưng mà với hai “cái đầu” như chúng ta đây, thì nó có thể thật sự “cất cánh.” Nào, ta hãy ra bờ biển ngắm bão nhé. Nào, ta hãy kết hôn ngay bây giờ. Nào, ta hãy bỏ lại lũ bạn chán ngắt này của em và đến nơi nào đó chỉ có chúng ta thôi. Nào, ta hãy làm tình trong thang máy. Nào, ta hãy rót tiền của anh vào vụ đầu tư này, tôi vừa nhận được thông tin “nóng hổi” đây. Nào, ta hãy cười vào những quy định đó. Nào, ta hãy bước vào nhà hàng sang trọng này trong bộ áo thun quần jean xem. Nào, ta hãy xem con xe của anh có thể phóng nhanh đến đâu. Nào, ta hãy tận hưởng một chút đi.
Những điều trên là hương vị của sự “bốc đồng,” mạo hiểm và “sức hút” của sociopath, và mặc dù ta có thể bật cười khi đọc về những trò dụ dỗ rành rành ra đó, nhưng nhìn chung, cách tiếp cận này thành công đáng kể hết lần này đến lần khác. Một kẻ không hề chịu sự ràng buộc của lương tâm có thể dễ dàng khiến chúng ta cảm thấy cuộc đời mình thật tẻ nhạt, phải làm theo quy định và thiếu sức sống và rằng ta nên tham gia cùng với bọn chúng để sống một cách ý nghĩa hoặc hào hứng hơn.
Những người bất hạnh phải sống trong ký ức không phai mờ về những thảm kịch cá nhân mà họ chịu đựng khi trở thành nạn nhân trước sức hút của những kẻ trơ tráo vô liêm sỉ. Hơn nữa, những kẻ trơ tráo vô liêm sỉ biết rõ chúng ta hơn là ta biết về chúng. Ta phải cực kỳ khó khăn mới nhìn ra một kẻ không có lương tâm, nhưng kẻ đó có thể ngay lập tức biết ai là một người tử tế và đáng tin cậy. Khi sociopath xác định được ai là con mồi, chúng sẽ dùng mánh khóe của kẻ ác để tìm hiểu về người đó. Chúng sẽ tìm cách thao túng và lợi dụng người đó, và để đạt được mục đích này, chúng sẽ làm mọi cách để chiếm được thiện cảm của “con cờ” trong tay. Ngoài ra, chúng còn biết cách tạo cảm giác thân thuộc hoặc mật thiết bằng cách cho biết giữa chúng và nạn nhân giống nhau ở một khía cạnh nào đó. Những nạn nhân thường nhớ lại những câu nói có sức tác động đến họ ngay cả khi sociopath đã “cao chạy xa bay,” chẳng hạn như “Em biết không, chị nghĩ là chị và em giống nhau rất nhiều điểm,” hoặc “Anh thấy rõ rằng em là một nửa của anh.” Khi nhớ lại, những câu nói này cực kỳ không đáng tin. Dù chẳng có gì là thật lòng nhưng nó vẫn khiến họ nhớ mãi không quên.
Trích đoạn sách Kẻ Ác Cạnh Bên – Tác giả Martha Stout
KẺ ÁC CẠNH BÊN
Tiến sĩ Martha Stout sẽ dạy cho bạn cách phát hiện sociopath (rối loạn nhân cách chống xã hội) và làm thế nào để bảo vệ bản thân bạn khỏi những kẻ ác mà bạn gặp phải – và những kẻ có lẽ đã tàn phá cuộc đời bạn. Mỗi người trong chúng ta đều có thể học cách nhận biết “kẻ ác cạnh bên” và có thể vận dụng sự hiểu biết ấy để đánh bại những mục đích tư lợi của chúng.
Leave A Comment